2018
Group show NATUURLIJK @ CWART Knokke
Other artists: Cadine Navarro, Dimitri Oosterlynck, buren
Zoals vruchtbare aarde ontelbare levensvormen baart, zo werkt Joke Raes aan een snel groeiend oeuvre. Haar tekeningen, sculpturen en installaties ontstaan schijnbaar moeiteloos maar wie naderbij komt duizelt het van de detaillering: elk werk is met grote aandacht gemaakt, verraadt obsessie met het oppervlak en alles wat daarachter ligt. Haar organische beeldtaal is die van het amazonewoud, van de woekerende, wriemelende natuur waarin de mens één soort is te midden van honderdduizenden andere – en toch slaagt Raes erin om het overzicht te bewaren, alsof ze de facetogen van een libelle heeft geleend om ook in volle vlucht nog precies te weten waar ze zich bevindt.
Ze verdwaalt niet in de labyrintische lijnen van een tekening, lijkt niet te aarzelen als ze duizenden plastic tanden verlijmt – of haakjes, wat zijn het, deze kleine overgebleven industriële elementen die naadloos passen tussen de veren, de wilgenkatjes en de plantenzaden? Alles krijgt een heldere structuur, een afgeronde vorm die de kijker in staat stelt een eigen verhaal te construeren.
Er lopen verschillende formele thema’s door haar werk, zoals de denkbeeldige lijn die een tekening of assemblage deelt in twee helften of corresponderende sferen. De paren vormen spiegelbeeldige indrukken vol spanning en verlangen; Rorschachtests van overeenkomst en verschil. Binnen en buiten keren regelmatig terug; vulling en omhulling; bewaren, schuilen, verbergen. Een prominente plaats is er voor de fantasievolle botanische vormen die Raes tekent, lasert, kleit, breit en assembleert. De wortels, stammen, bloemen, kiemen, zwammen, bladeren, zaden en meeldraden spreken van een eigen plaats en identiteit; van uitwisseling, verstrengeling, bestuiving en symbiose. Met haar eclectische, tactiele materiaalgebruik vervaagt ze het onderscheid tussen natuur en cultuur – in wezen heffen de begrippen elkaar op: in haar werk verdwijnt de mens in de natuur en tegelijkertijd verdwijnt de natuur door toedoen van de mens.
De werken laten zich lezen als indringende metaforen, losgezongen van de persoonlijke anekdotes waarnaar soms een titel nog verwijst. Lost Lover heet het dan bijvoorbeeld – en je weet, neemt aan, dat er toentertijd iets gaande was. Hoewel haar sensuele beelden prachtig zijn om te zien, vertelt Raes niet per se aangename verhalen. Dynamiek gaat gepaard met weerstand en stagnatie en het verval is nooit ver weg; het vreet zich door het oppervlak naar buiten als wormen, schemert onder de huid, verschuilt zich in de fabelachtige overdaad.